Η μάχη του Θησέα ενάντια στο Μινώταυρο και ο σύντομος έρωτάς του με την Αριάδνη, την κόρη του βασιλιά Μίνωα, είναι από τους πιο γνωστούς μύθους. Αποτελεί την ύψιστη δοκιμασία της ζωής του, αφού η σύγκρουση με το Μινώταυρο απαιτούσε πονηριά και τόλμη. Ο Μινώταυρος είχε κεφάλι ταύρου και κορμί ανθρώπου. Ήταν καρπός του έρωτα της Πασιφάης, συζύγου του βασιλιά Μίνωα και ενός ταύρου που της είχε πάρει τα μυαλά. Πρόκειται για τον ταύρο που ο Μίνωας είχε υποσχεθεί να θυσιάσει στον Ποσειδώνα, αλλά τον κράτησε στο κοπάδι του επειδή τον έβρισκε ξεχωριστό.

Την ίδια όμως γνώμη είχε και η Πασιφάη που επειδή τον έβρισκε όμορφο, έσμιξε μαζί του και έτσι έφερε στον κόσμο τον Μινώταυρο. Στη θέα όμως του Μινώταυρου ο Μίνωας, προσπαθώντας να καλύψει το γεγονός, ζήτησε από τον αρχιτέκτονά του Δαίδαλο να κατασκευάσει έναν υπόγειο λαβύρινθο για να φυλακίσει το τέρας. Από τότε ο Μινώταυρος ζούσε στους σκοτεινούς διαδρόμους και τις στοές του λαβύρινθου. Η δολοφονία όμως του Ανδρόγεω, ενός από τους γιους του Μίνωα, εξόργισε τον βασιλιά και προκειμένου να ξεπλύνουν οι Αθηναίοι το έγκλημά τους, τους υποχρέωσε κάθε χρόνο να στέλνουν επτά νεαρά αγόρια και επτά κορίτσια γεύμα στο τέρας. Την τρίτη φορά οι αθηναϊκές οικογένειες αντέδρασαν και ο Θησέας προσφέρθηκε να πάει εθελοντής στην Κρήτη για να συναντηθεί ο ίδιος με τον Μινώταυρο.

Πριν ο Θησέας κατέβει στις σκοτεινές στοές του λαβύρινθου, είχε τραβήξει την προσοχή της Αριάδνης, θυγατέρας του Μίνωα. Εκείνη ζήτησε από τον Θησέα να της ορκιστεί ότι αν έβγαινε νικητής από τη δοκιμασία θα την παντρευόταν. Αφού πήρε την υπόσχεση του Θησέα, του έδωσε ένα κουβάρι νήμα του οποίου την μια άκρη κρατούσε η ίδια. Σε άλλη εκδοχή του μύθου, φαίνεται να του έδωσε και ένα φωσφορίζον στεφάνι για να βλέπει στις σκοτεινές στοές. Ο Θησέας βρήκε εύκολα το τέρας και το σκότωσε με γροθιές ανεβαίνοντας ξανά στο φως σώος και αβλαβής. Άλλη μια εύκολη υπόθεση είχε τελειώσει για το Θησέα ο οποίος όμως έπρεπε και να παντρευτεί την Αριάδνη, όπως και έγινε.

Ταξίδεψαν με πλοίο με προορισμό την Ελλάδα, αλλά στον πρώτο σταθμό στη Νάξο και μετά από εντολή των θεών, εγκατέλειψε τη νεαρή του σύζυγο στο νησί. Το πρωί, όταν ξύπνησε η Αριάδνη είδε τα πανιά του Θησέα να χάνονται στον ορίζοντα. Πάνω στην ώρα έφτασε στο νησί ο θεός Διόνυσος, ο οποίος θαμπώθηκε από την ομορφιά της και την παντρεύτηκε. Της δώρισε και ένα διαμαντένιο στεφάνι το οποίο πήρε μαζί της στον Όλυμπο όταν την ανέβασε ο θεός. Το στεφάνι λέγεται ότι υπάρχει ακόμα. Είναι ο Βόρειος Στέφανος του οποίου το πετράδι λάμπει στον ουρανό όλο το χρόνο. Πρόκειται για τον Βόρειο Στέφανο, αστερισμό του βορείου ημισφαιρίου που αποτελείται από σειρά μικρότερων αστέρων που σχηματίζουν ημικύκλιο. Έτσι η Αριάδνη ξέχασε γρήγορα τον Θησέα, όχι όμως και ο Θησέας την Αριάδνη, ο οποίος ράκος από την απώλεια της συζύγου του αρμένιζε προς την Αττική, ξεχνώντας να αλλάξει τα πανιά του πλοίου.

Φεύγοντας για την Κρήτη, θεωρούσαν ότι θα βρει βέβαιο θάνατο και σε ένδειξη πένθους είχε σηκώσει μαύρα πανιά, δίνοντας όμως την υπόσχεση ότι σε περίπτωση νίκης θα γύριζε έχοντας σηκώσει λευκά πανιά. Σαν να μην έφτανε η απώλεια της συζύγου του, έχασε και τον πατέρα του, τον Αιγαία, ο οποίος μόλις αντίκρισε τα μαύρα πανιά ,πίστεψε ότι ο γιος του ήταν νεκρός, έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε. Η θάλασσα αυτή ονομάστηκε Αιγαίο και ο Θησέας αποζημιώθηκε αφού ανέλαβε το θρόνο του πατέρα του και βασίλεψε για χρόνια στην Αττική…