Τα ξόρκια, τα γητέματα, οι γητειές, οι επωδές, αποτελούν πολύτιμο λαογραφικό υλικό γιατί αναφέρονται στις δοξασίες του λαού μας και το περιεχόμενό τους συνδέεται σε πολλές περιπτώσεις με το μυθολογικό και θρησκευτικό κόσμο.

Τα ξόρκια και οι γητειές στηρίζονται στη μαγική δύναμη των λέξεων. Μερικές μάλιστα είναι ξένες, εβραϊκές, αραβικές και γενικά δυσνόητες.

Στην αρχαιότητα η επωδή αποτελούσε ισχυρότατο μέσο θεραπείας ασθενειών ζώων και ανθρώπων. Η λέξη γητειά παράγεται από το ρήμα γοητεύω, επειδή πιστεύανε πως με τα λόγια της γητεύτρας γοητεύονται κάποιες μυστηριώδεις δυνάμεις και θεραπεύον τις παθήσεις. Ο χανιώτης λαογράφος Κανάκης Γερωνυμάκης, στην «Κρητική Λαογραφία» μας ξεναγεί στη λαϊκή σοφία των Κρητικών περιγράφοντας μερικές γητειές...